loading

Werken met anderstalige nieuwkomers: checklist

U heeft het misschien al aan den lijve ondervonden: in deze krappe arbeidsmarkt is het niet meer zo eenvoudig om openstaande vacatures ingevuld te krijgen. Heeft u er misschien al aan gedacht om de blik te verruimen en ook anderstalig talent dat het Nederlands (nog niet) volledig machtig is een kans te geven?  

Bovendien heeft een divers samengestelde organisatie nog meer voordelen: het stimuleert de creativiteit binnen uw organisatie, zorgt voor innovatie van producten en diensten en biedt kansen om als bedrijf economisch te groeien. Met een divers samengesteld personeelsbestand kan u grotere groepen klanten bedienen en een eventuele verruiming van de afzetmarkt.

Hoe begint u aan de zoektocht naar anderstalig talent  en met welke zaken moet u juist rekening houden? We geven u enkele praktische tips mee!

Aanwerving

Bepaal het taalniveau voor de job

Omschrijf voor elk van de vijf vaardigheden hieronder welke taaltaken een medewerker moet beheersen om zijn/haar werk goed uit te voeren. Het is altijd mooi meegenomen als een medewerker méér kan, maar bekijk wat er noodzakelijk is binnen het takenpakket:

  • Wat moet de medewerker lezen? Vb. een sms over het werk, een teamverslag
  • Wat moet de medewerker schrijven? Vb. e-mails aan klanten, een verlofaanvraag
  • Wat moet de medewerker begrijpen? Vb. korte instructies, een formele opleiding  
  • Welke gesprekken moet de medewerker voeren? Vb. een sociale babbel, een technisch overleg met collega’s
  • Wat moet de medewerker zelf uitleggen? Vb. een offerte toelichten bij klanten, een korte presentatie geven

Een tool die u hiermee kan helpen: ERK (Europees referentiekader voor talen)

Stel een toegankelijke vacature op

Het inclusief opstellen van een vacature omvat het waarnemen van mogelijke drempels die bepaalde mensen kunnen weerhouden om te solliciteren. Door deze drempels weg te werken, wordt de vacature toegankelijker en inclusiever voor een breed publiek.

Enkele tips ter ondersteuning:   

  • Vermijd jargon waar mogelijk
  • Gebruik een duidelijke functietitel
  • Formuleer taken zo concreet mogelijk
  • Vraag in de vacature geen hoger taalniveau dan nodig 
  • Beschrijf concreet welke taalkennis u verwacht. Spreek niet over 'goede kennis van het Nederlands' maar beschrijf wat de kandidaat moet kunnen zeggen, begrijpen, lezen en schrijven in het Nederlands.
  • Biedt de vacature aan in meerdere talen waar mogelijk.
  • Voor kwaliteiten:
    • Lijst er maximaal vijf op. 
    • Maak een duidelijk onderscheid tussen must-haves en nice-to-haves.
    • Zoek een evenwicht tussen praktische en menselijke vaardigheden.
  • Vermeld dat uw bedrijf ernaar streeft om inclusief te zijn en dus open staat voor diverse profielen.

Wilt u meer weten over het opstellen van vacatures? Bekijk dan zeker onze checklist!

Pas uw selectieprocedure aan

  • Nodig de anderstalige kandidaten uit

Think out of  the box! Hecht niet al te veel belang aan de CV en motivatiebrief van anderstalige kandidaten, maar nodig hen uit om hun motivatie en werkervaring mondeling toe te lichten. Zo geeft u hen de kans om te tonen wat ze kunnen en kan u beter inschatten hoe het zit met hun taalniveau.

  • Streef naar een divers wervingsteam

Diverse perspectieven dragen namelijk bij aan een inclusieve werkomgeving.

  • Hou rekening met de taalvereisten van de job

Werk voor de belangrijkste taaltaken praktische opdrachten uit waarin de kandidaat zijn taalvaardigheid kan tonen, bijvoorbeeld:

    • een rollenspel;
    • een schrijf- of leesopdracht;
    • een korte presentatie;
    • een telefoongesprek.

Hou de opdrachten kort en concreet (bijvoorbeeld situaties) en ondersteun ze visueel als het kan.

  • Kies voor praktische tests 

Laat een kandidaat tonen wat hij of zij kan, zodat u zich een goed beeld kunt vormen van zijn of haar capaciteiten. Bovendien geeft u zo meer kansen aan wie het niet gewoon is om zijn of haar talenten positief in de verf te zetten. 

  • Wees duidelijk 

Gebruik heldere taal tijdens de hele selectieprocedure. Neem de e-mails, brieven en telefoongesprekken onder de loep. Zeg bijvoorbeeld niet “u bent niet weerhouden” maar “je bent niet geselecteerd”.

  • Focus op het potentieel van de kandidaat 

Wat kan u via opleiding op de werkvloer bereiken met de kandidaat? Staar u niet blind op diploma's of het zoeken naar de witte raaf.

Onthaal

Voor een goede en vlotte start is het belangrijk om aandacht te hebben voor een goed onthaal van de nieuwe medewerker.  In onze brochure en checklist ‘Onthaalbeleid’ leest u wat een goed onthaalbeleid juist inhoudt en krijgt u enkele praktische adviezen mee. 

Hieronder vindt u nog een aantal extra aandachtspunten voor het onthaal van een anderstalige medewerker:

  • Stel de medewerker op het gemak

Voorzie genoeg tijd om de nieuwe collega te verwelkomen. Zeg wie u bent en wat uw functie is in de organisatie. Stel u open, geïnteresseerd en vriendelijk op. Start met een paar algemene vragen om het ijs te breken.

  •  Beperk u tot de essentie en neem documenten samen door

Op een eerste dag wordt er veel informatie meegegeven en dat kan overweldigend zijn. Beperk u daarom tot de essentie en geef informatie in klare taal:

    • Wat verwacht u van de medewerker?
    • Aan wie kan hij of zij vragen stellen?
    • Hoe ziet de dag eruit?

  • Neem documenten samen door of vul ze meteen samen in. Dit kan gaan om: 
    • een onthaalbrochure in klare taal
    • een instructiefiche
    • administratieve documenten

  • Geef een interactieve rondleiding

Stel tijdens de rondleiding vragen zoals “Ken je dit?”, “Heb je hier al eens mee gewerkt?”. Zo weet u waar u langer bij moet stilstaan. 

  • Faseer uw uitleg:
    • Splits een taak op in deeltaken 
    • Pauzeer en maak oogcontact 
    • Check of de collega het begrepen heeft via open vragen zoals: “Wat ga je doen?”, “Wanneer ga je dit doen?” en“Waar moet je dit leggen?”

  • Koppel de nieuwe medewerker aan een collega

Kies een hulpvaardige collega als meter of peter. Benadruk dat deze persoon open staat voor alle vragen, zeker wanneer er bepaalde zaken niet duidelijk zijn. 

  • Spreek af met collega’s wat zij kunnen doen, bijvoorbeeld:
    • in klare taal spreken
    • opvangen tijdens pauzes, zoals meenemen naar de refter
    • regels op het werk samen doornemen, bijvoorbeeld over kledij of taal

  • Herhaal of maak taalafspraken met alle collega’s over:
    • waar en wanneer er Nederlands gesproken wordt
    • wanneer er wordt overgeschakeld naar een andere taal

 

Ondersteuning op de werkvloer

Om het Nederlands van uw medewerker verder te verbeteren, kan u beroep doen op job -en taalcoaching op de werkvloer. Er bestaan meerdere mogelijkheden:

 Zorg dat er op het werk kansen zijn om Nederlands te oefenen: stel gemengde teams samen, zorg voor een positief klimaat, organiseer informele momenten waar Nederlands wordt gesproken, zet de radio op een Nederlandstalige zender,...

Verder kan u de communicatie van anderstalige werknemers  op verschillende manieren ondersteunen. Denk bijvoorbeeld aan het opmaken van een taalbeleid voor uw onderneming. Met een taalbeleid kan u bestaande taaldrempels wegwerken en de talige competenties van uw medewerkers versterken. Het goede nieuws is dat het geen ‘extra’ is: de acties die u wil ondernemen, kan u perfect inbedden in uw bestaand personeelsbeleid.   

Een taalbeleid verrijkt uw organisatie met onder meer: 

  •  tijdswinst: werknemers begrijpen de instructies en procedures beter en sneller 
  • meer collegialiteit: Nederlandstalige collega’s communiceren vlotter met meertalige collega’s en vice versa 
  • versterking van uw werknemers: Nederlandstalige en niet-Nederlandstalige collega’s worden beter in hun communicatie 

Meer informatie over het uitwerken van een taalbeleid:

Voorbeeld van een taalbeleid: Talenbeleid Statik | Statik.be

U kan ook gebruik maken van onderstaande tips voor duidelijke taal in uw mondelinge en schriftelijke communicatie of hiervoor een opleiding volgen:

Tips:

Opleidingen:

Tot slot bestaan er verschillende taaltools waarvan u gebruik kan maken/

  • Maak gebruik van de communicatiewaaier.be van het agentschap integratie en inburgering
  • Vertaalwebsites zoals Google Translate, DeepL of Sayhi bieden goede ondersteuning in een meertalige context. Ze zijn gratis en toegankelijk in gebruik voor iedereen
  • ICOON for refugees: Een app met 1200 symbolen en afbeeldingen om taalbarrières te doorbreken